در دوره آموزش تعمیرات یخچال و فریزر، بدون نیاز به پیش‌زمینه فنی، مهارت‌های لازم برای تعمیر بیش از ۴۵ مدل مختلف یخچال و فریزر را از صفر تا صد کسب کنید. با ۱۴۰ ساعت آموزش ویدیویی و پشتیبانی آنلاین، به یک استادکار حرفه‌ای تبدیل شوید.
رله استارت یخچال چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
رله استارت یخچال یکی از اجزای الکتریکی حیاتی در سیستم سرمایشی یخچال است که نقش آن، راه‌اندازی اولیه کمپرسور می‌باشد. این قطعه همانند یک کلید الکترومغناطیسی عمل می‌کند و با دریافت سیگنال از ترموستات، جریان برق را به کمپرسور یخچال منتقل می‌نماید تا فرآیند خنک‌سازی آغاز شود.
در واقع بدون عملکرد صحیح این رله، کمپرسور نمی تواند روشن شود و یخچال سرمای لازم را تولید نمی‌کند. به‌همین‌دلیل، رله استارت در کنار ترموستات و برد الکترونیکی، نقشی کلیدی در حفظ دمای مطلوب یخچال دارد.
طرز کار رله استارت یخچال به زبان ساده
عملکرد رله استارت یخچال بر اساس خاصیت مغناطیسی یک سیم‌پیچ الکترومغناطیسی است. هنگامی که ترموستات تشخیص دهد دمای یخچال بالاتر از حد مجاز است، سیگنالی به رله ارسال میشود. با عبور جریان برق از سیم‌پیچ، نیروی مغناطیسی ایجاد شده و کنتاکت‌های داخلی رله به هم متصل می‌شوند.
این اتصال موجب عبور جریان برق به سمت کمپرسور میشود و موتور یخچال شروع به کار می‌کند. پس از شروع به‌کار کمپرسور، رله به‌طور خودکار از مدار خارج شده تا مصرف انرژی کاهش یابد.
رله استارت چگونه کمپرسور یخچال را روشن می‌کند؟
هنگامی که دمای داخل یخچال افزایش می‌یابد، ترموستات سیگنالی به رله استارت یخچال ارسال می‌کند. در این لحظه، سیم‌پیچ مغناطیسی داخل رله فعال شده و با ایجاد یک میدان مغناطیسی، کنتاکت‌ها را به هم متصل می‌کند. این اتصال باعث عبور جریان برق به سمت سیم‌پیچ کمکی کمپرسور میشود.
با رسیدن ولتاژ کافی، روتور کمپرسور شروع به چرخش می‌کند و عملیات خنک‌سازی آغاز میشود. پس از استارت موفق، رله از مدار خارج میشود تا کمپرسور به تنهایی به کار خود ادامه دهد.
اجزای تشکیل‌دهنده رله استارت یخچال را بشناسید
رله استارت یخچال از چند بخش اصلی تشکیل شده که هر کدام نقشی کلیدی در عملکرد آن دارند. این اجزا شامل بدنه عایق (معمولاً از جنس باکالیت)، سیم‌پیچ الکترومغناطیسی (بوبین)، کنتاکت‌های فلزی برای برقراری و قطع جریان، و یک اهرم فلزی جهت عملکرد مکانیکی داخلی هستند.
همچنین، فیش‌های اتصال برای برقراری ارتباط با کمپرسور و گاهی قطعه اورلود برای محافظت در برابر جریان اضافی نیز در ساختار آن وجود دارد. طراحی این اجزا به گونه‌ای است که عملکرد دقیق و ایمنی دستگاه تضمین شود.
چه تفاوتی بین رله استارت و اورلود یخچال وجود دارد؟
رله استارت و اورلود (Overload Protector) هر دو از اجزای حیاتی کمپرسور یخچال هستند، اما وظایف متفاوتی دارند. رله استارت یخچال وظیفه دارد در لحظه شروع به کار کمپرسور، برق لازم را به سیم‌پیچ کمکی برساند تا موتور راه‌اندازی شود.
در مقابل، اورلود نقش محافظتی دارد و در صورت افزایش بیش از حد جریان یا دمای موتور، مدار را قطع می‌کند تا از آسیب به کمپرسور جلوگیری شود. به‌طور خلاصه، رله برای راه‌اندازی و اورلود برای محافظت طراحی شده‌اند و معمولاً در کنار هم روی کمپرسور نصب می‌شوند.
- درخواست خدمات به صورت آنلاین
- برآورد هزینه اولیه و اعلام به مشتری
- ارسال تکنسین به محل جهت انجام تعمیر
- تعمیر و تحویل با گارانتی و تضمین 3 ماهه
دلایل رایج خرابی رله استارت یخچال
نوسانات شدید برق یکی از مهم‌ترین عوامل آسیب به رله استارت یخچال محسوب میشود، زیرا موجب سوختگی سیم‌پیچ‌ها یا اتصال کوتاه در کنتاکت‌ها می‌گردد. همچنین، اگر کمپرسور بیش از حد داغ شود، این گرما به رله منتقل شده و ممکن است باعث ذوب شدن اجزای داخلی آن شود.
در برخی موارد، وجود رطوبت و زنگ‌زدگی در پایه‌های اتصال یا استفاده از قطعات بی‌کیفیت نیز عامل خرابی هستند. گاهی هم ساییدگی مکانیکی در اثر استفاده طولانی‌مدت یا نصب غیراصولی باعث از کار افتادن رله میشود. استفاده از محافظ ولتاژ استاندارد می‌تواند ریسک بسیاری از این مشکلات را کاهش دهد.
علائم خرابی رله استارت یخچال چیست؟
خرابی رله استارت یخچال می‌تواند عملکرد صحیح کمپرسور را مختل کرده و در نتیجه سرمای یخچال کاهش یابد یا به‌طور کامل از بین برود. شناخت این علائم به کاربران کمک می‌کند تا پیش از آسیب‌های جدی‌تر، مشکل را تشخیص داده و نسبت به تعمیر آن اقدام نمایند.
- خنک نبودن فضای داخلی یخچال: در صورت خرابی رله، کمپرسور روشن نمیشود و گاز خنک‌کننده در مدار جریان نمی‌یابد. در نتیجه سرد نکردن یخچال دمای مناسب برای نگهداری مواد غذایی را تأمین نمیشود.
- شنیدن صدای کلیک یا تق‌تق مداوم: اگر رله استارت نتواند کمپرسور را به‌درستی راه‌اندازی کند، صدای تلاش ناموفق آن به شکل کلیک‌های پشت‌سر‌هم شنیده میشود که معمولاً از قسمت پشت یخچال به گوش می‌رسد.
- عدم شنیدن صدای موتور: در برخی موارد، خرابی رله باعث میشود هیچ صدایی از کمپرسور شنیده نشود، زیرا فرآیند راه‌اندازی اصلاً انجام نمی‌گیرد. این حالت اغلب با سرمای صفر در یخچال همراه است.
- داغ شدن یا بوی سوختگی در ناحیه رله: در صورت ایجاد اتصال داخلی یا افزایش جریان بیش از حد، ممکن است رله بیش از حد گرم شده و حتی بوی سوختگی از آن احساس شود. این وضعیت نشان‌دهنده آسیب شدید است.
- روشن نشدن یخچال پس از وصل برق: اگر پس از اتصال یخچال به برق، هیچ واکنشی از سیستم سرمایشی مشاهده نشود، ممکن است رله استارت سوخته یا از مدار خارج شده باشد و مانع راه‌اندازی کمپرسور شود.
آموزش تست رله استارت یخچال با و بدون ابزار تخصصی
برای تشخیص خرابی رله استارت یخچال می‌توان از دو روش استفاده کرد: تست چشمی (بدون ابزار) و تست دقیق با استفاده از مولتی‌متر یا اهم‌متر. در هر دو روش ابتدا باید یخچال را از برق بکشید و به قطعه متصل به کمپرسور دسترسی پیدا کنید.
تست چشمی (بدون ابزار):
رله را از کمپرسور جدا کرده و به‌دقت بررسی کنید. وجود زنگ‌زدگی، خوردگی پایه‌ها، سوختگی یا بوی نامطبوع از علائم قابل مشاهده خرابی است. همچنین در رله‌های جامد، با تکان دادن قطعه اگر صدای تق‌تق بشنوید، به احتمال زیاد رله آسیب دیده است.
تست با ابزار (مولتی‌متر یا اهم‌متر):
در این روش، مقاومت بین پایه‌های رله را اندازه‌گیری می‌کنید. پایه‌ها معمولاً با حروف L، M و S مشخص شده‌اند. فقط بین یکی از جفت پایه‌ها باید مقاومتی بین ۱۰ تا ۱۰۰ اهم نمایش داده شود. نمایش مقاومت صفر یا بی‌نهایت در پایه‌ها نشان‌دهنده اتصال کوتاه یا قطعی داخلی است و نشان می‌دهد رله باید تعویض شود.
چه زمانی باید رله استارت یخچال را تعویض کنیم؟
تعویض رله استارت یخچال زمانی ضروری است که قطعه دیگر قادر به راه‌اندازی کمپرسور نباشد یا عملکرد آن موجب اختلال در چرخه سرمایش شود. یکی از شاخص‌ترین نشانه‌ها، عدم سرمای یخچال علی‌رغم سالم بودن سایر قطعات مانند فن و برد الکترونیکی است.
همچنین اگر تست با مولتی‌متر مقاومت غیرعادی (صفر یا بی‌نهایت) را نشان دهد، رله معیوب است. بروز صدای تق‌تق، بوی سوختگی، یا گرم شدن بیش‌ازحد قطعه نیز از دلایل مهم برای تعویض فوری رله محسوب میشود. تعویض به‌موقع این قطعه از آسیب‌های گران‌قیمت به کمپرسور جلوگیری می‌کند.
اگر یخچال فریزر یا ساید شما دچار مشکل شده و نیاز به تعمیرکار متخصص دارید، تیم حرفه ای و با تجربه تعمیر اوکی، آماده خدمات رسانی در تمامی مناطق تهران و کرج می باشد. کافی است با شماره 09122409360 تماس بگیرید تا همکاران ما در اسرع وقت در محل مورد نظر شما حاضر شوند.
سوالات متداول
در اغلب موارد رله استارت قطعه‌ای غیرقابل‌تعمیر است و در صورت خرابی باید تعویض شود تا از آسیب به کمپرسور جلوگیری گردد.
بله، اگر رله معیوب در مدار باقی بماند، ممکن است موجب گرم شدن یا سوختن کمپرسور شود؛ تشخیص سریع اهمیت زیادی دارد.
خیر، رله باید متناسب با مدل کمپرسور و نوع یخچال انتخاب شود؛ استفاده از رله نامناسب ممکن است عملکرد یخچال را مختل کند.
زیرا در مدل‌های جدید، از رله‌های حالت جامد استفاده شده که حساس‌تر هستند و نسبت به نوسانات برق آسیب‌پذیری بیشتری دارند.
سخن پایانی
در صورت مشاهده علائمی مانند کاهش سرما یا صدای کلیک مکرر، ممکن است مشکل از رله استارت یخچال باشد، نه خود کمپرسور. با شناخت عملکرد و تست صحیح این قطعه، می‌توان بسیاری از ایرادات رایج رله یخچال را شناسایی و رفع کرد. اگر در زمینه تعمیرات تخصص کافی ندارید، توصیه میشود از یک تکنسین مجرب کمک بگیرید تا از آسیب بیشتر به سیستم سرمایشی جلوگیری شود.
